La terraza

PAOPAO-UNIFICADO
Autores: José María De Benito y Virginia Jiménez
Norma: PAO
La terraza

Zentá en la terraza d’un bá, con una caña bazía i un platiyo xico d’arbeyanah a medio comé, dehcanzaba la Paula baho una zombriya empapaita pol la yubia dehpuéh d’un largo día de curro.

—¿En zerio? —diho por er mobi— Poh aquí yeba tor día yubiendo.

Zerían cazi lah nuebe i argo de la noxe, ora’n la que zolía ehtá ablando por er mobi con zu marío.

—Poh er trabaho un infienno —contehtó—. El encargao tor rato dando güertah e intentando de zacannoh er máh mínimo defehto en lah yamáh a loh clienteh… —paró d’ablá como zi huera zío cortá por zu intellocutó— Que ba, oi no’htaba d’encargá la Noe, ze be que le tocaba a un tar Paco qu’eh un ziezo manío que no a parao de gritá.

La Paula curraba n’una compañía de telefonía como teleoperaora ende hazía poco máh d’una zemana. Yebaba añoh encaenando curroh de telemarqueting, mu malamente pagaoh toh eyoh i que le duraban unah doh o treh zemanah como munxo, abiendo épocah en lah qu’ehtaba pará ehperando a que la yamaran. I por zi huera poco, abía bezeh que ze pazaba una zemana entera trabahando de barde con la ehcuza de qu’era un curzo de formazión pa qu’aprendiera a uza lah erramientah i de que cohiera zortura yamando a clienteh realeh: “¿Pero qué zortura nehezito yo zi yebo máh de treh añoh dando güertah d’una empreza a otra haziendo lo mihmo? zi eh que ya no tengo máh na qu’aprendé”, penzaba eya amargá.

—¿I a ti cómo t’a ío? —preguntó a zu marío i hizo una pauza— ¿¡Un porrazo múrtiple!? —diho con zorpreza i precupazión— Poh abráh tenío lío n’el ohpitá.

Zu marío Hoze era enfermero. Anque ziempre abía tenío trabaho, no deharon d’ehtá ahogaoh con er tema de loh gahtoh. Incluzo z’abían entrampao con er banco pidiendo un prehtamo pa poé pagá lah letrah der coxe; “un percá”, como dezía eya cuando zalía er tema i no tenía muxah ganah d’ehplicallo to.

Por mo d’ehtá mala raxa, hará ya zinco mezeh que tubieron que dehá er pizo d’arquilé n’er qu’abían bibío huntoh durante cuatro añoh. Er que peó lo pazó hue’r xiquiyo que tienen en común, er Calliyo, ya que tubieron que mùarze an ca la mae’e la Paula i er Hoze ze tubo que í a currá temporarmente pa Inglaterra, aonde ganaba máh dinero de mientrah que la zituazión no mehoraze n’Andaluzía.

—Bale cariño, y’ablamoh mañana. —diho eya, i de zeguía zonrió tiennamente como zi huera ehcuxao argo agradable a trabeh der teléfono— I yo a ti. Un bezo.

Le dio ar botón de corgá e hizo un hehto a la camarera.

—¡Mei! tráete otra cañita’e zerbeza por aquí. —La camarera azintió i ze metió paentro’er bá cazi a l’ihtante.

Era una noxe tranquila, no abía máh nadie’n la terraza, ni ziquiera loh parroquianoh de ziempre ablando como zi lo zupieran to —por zuerte pa eya—. Ziguramente ehtarían metíoh dentro der ba acobihándoze de la yubia, ya qu’a bezeh ze loh ehcuxaba mu flohiyo de gritá a trabéh de la puerta: “perfehto pa’htá tranquila”, penzó.

Apenah z’abía puehto eya a mirá er feihbu n‘er mobi cuando la camarera bino, zin que ze diera cuenta, pa ponelle la caña. Ar gorpeá er bazo contra la meza, la Paula dio un repuyo i, zobrezartá, lebantó la cabeza der mobi: “zólo eh la birra”, penzó de mientrah miraba’r bazo elao; i por er rabiyo de l’oho púo be a lo lehoh una figura conozía, era zu amiga la Rozío, que benía andando pa eya.

“Ehta zeguro que biene p’acá”, penzó ar tiempo que dehaba er mobi en lo arto’e la meza i cohía la zerbeza pa dalle un buxito.
A la Rozío ze la beía rebentaíta, pero era normá, una madre zortera con una niña de 18 añoh a zu cudiao i con un trabaho de honná partía que la tenía ocupá ahta lah oxo’e la tarde. I enzima, teniendo que gorbé a la caza en lah doh orah d’en medio p’azín poé pazá máh tiempo con zu iha.

—¿Qué hazeh, comare? —diho la Paula de mientrah ze limpiaba la boca con una zerbiyeta’e papé.

—Poh ná, aquí que bengo d’apuntá a la niña a clazeh de xino —rehpondió la Rozío tratando de zerrá er paraguah con una mano i d’agarrá una ziya aonde zentarze con la otra.

—Pero, la Carmen ya’htaba en clazeh d’ingléh ¿No? —preguntó con ehtrañeza, a la beh que cohía la birra pa dalle de zeguío un buxito.

—Zí, zí, pero aora ya zabeh tú qu’ai que tené barioh idiomah —contehtó con firmeza pa dehpuéh añaí con hehto trihte—. Menúo pahtizá.

—Ya béh…

Abía empezao a ehcampá, queando ar ratiyo na máh qu’un lebe xihpeo. Cazi ar momento, uno de loh parroquianoh zalió a la puerta pa humá. Por er moo n’er que ze mobía, era ebìente qu’abía bebío una mihiya de máh. Bien podría zé que ze leh huera alargao la zobremeza zin darze cuenta o bien que l’abían alargao pa en dehpuéh bé’r furbo, no zería la primera beh. La cuehtión eh qu’ehtaba aí plantao en la puerta mirando pa toh laoh, paezía qu’ehtubiera bixeando i qu’er zigarriyo huera la ehcuza pa eyo. Ziguramente ehtubiera barahando la pozibilìá de dezille a loh colegah de zentarze’n la terraza: “por fabó que no zargan, qu’ehtamoh aquí to tranquilah”, penzó eya.

—Por zierto —diho la Rozío rompiendo er zilenzio— ¿Cómo le ba’r Hoze n’Inglaterra?— preguntó interezá de mientrah le hazía un hehto a la camarera pa que le trahera una caña.

—Poh ayí ehtá, tirando, dezeando de benirze i ezo —hizo una pauza—. Pero ya zabeh, entre que no ai trabaho i qu’aquí eh impozible d’encontrá un arquilé o comprarze una caza… —diho biziblemente cabreá.

Dehpuéh d’una mihiya zin ablá, i con la intenzión de cambiá a un tema menoh incómodo, la Paula zortó de pronto:

—I ablando d’inglezeh, eh mehte bé la pexá’e guirih qu’ai por er zentro. Eh qu’er zábado pazao, que zalimoh a da una güerta, no ze poía ni andá pol la caye Larioh de lo petá de hente qu’ehtaba.

—Güeno, pero eh que ya por toah parteh —diho la Rozío cuando la camarera z’azercó i le puzo la caña en la meza—. Eh qu’en mi bloque, i ya beh tú er barrio aonde bibo yo, ai barioh pizoh turíhticoh d’ezoh.

—No me… —comenzó a dezí la Paula zim poé terminá la fraze.

—¡Ai! caya —la interrumpió zu amiga—. Ablando der turihmo ¿Poh no ba loh otroh díah er profezó der módulo de la niña i le dize qu’able bien?

La Rozío ze cayó un momento, como zi creara intigra, aprobexando pa da un buxe largo a la caña. Ar mihmo tiempo, er parroquiano de la puerta ze terminó’r pitiyo, lo tiró ar zuelo —aun abiendo un zenizero en la meza bazía d’al lao— i gorbió paentro’er ba. Anque a la mihiya zalió zeguío de zuh colegah pa zentarze en la primera meza que piyaron.

Entonzeh terminó de da’r buxe, ze quitó de la boca una mihitiya d’ehpuma que l’abía queao con loh deoh, i continuó:

—Poh ezo, que dize que con eze azento que tiene, ¿que cómo b’a trabahá n’er turihmo? I que primero aprenda ehpañó, que no ze la entiende.

—Poh a mí tamién er niño me dize qu’ablá azín eh mu burgá —contehtó la Paula—. Pero güeno, yo le digo qu’ablo andalú, i ér ze ríe.
De pronto, la Paula ziente argo que la dihtrae por un momento de la comberzazión, i eh que de la meza de loh parroquianoh z’ehcuxa un: “poh lo qu’oh dezía, eh qu’eza tía eh una guarra”, zeguío de rizah i hehtoh d’aprobazión der rehto’er grupo. Ehto la inritó e hizo que mirara p’ayá con dizimulo i que penzara: “¿i ehtoh tíoh no tienen otra coza de la qu’ablá? qu’ehtán ziempre con lo mihmo”.

Ziguió una mihiya máh al liquindoi cuando de pronto la Rozío le diho un poquiyo huerte:

—¡Niña! Qu’ehtáh empaná ¿Te quieh peí argo máh?

—Yo no quiero máh ná —diho mirando la ora n’er mobi—. Hueraparte, eh tardeziyo i tengo que tiralle pa la caza ya, que mañana trabaho i toabía tengo que dalle de zená ar niño.

Azín que la Paula metió tranquilamente er mobi n’er borzo i cohió er bazo pa beberze d’un buxe la zerbeza que queaba.

—Rozío —diho rebuhcando er moneero n’er borzo—, te deho loh dineroh pa que pagueh mi parte cuando píah la cuenta.

Zu amiga azintió i eya z’alebantó de la ziya, no zin mirá de reoho a loh parroquianoh qu’aora ehtaban ablando de loh peligroh de zé un ombre n’ehtoh tiempoh: que zi denunziah farzah, que zi ya no puen dezille cozitah bonitah a lah muereh pol la caye, que zi lah feminihtah odian a toloh ombreh… “qué fatiga i qué corahe a la beh me da ehta hente, bieo”, penzó la Paula de nuebo inritá, pa dehpuéh gorbé a zentrá zu antenzión en la Rozío con la intenzión de dehpeírze.

—Un bezo, guapa —le diho de mientrah l’abrazaba—. Te mando un guazá en cuantito que yegue a la caza pa que zepah qu’e yegao bien.

—Zí, harfabó, que me queo máh tranquila —contehtó la Rozío con zierta precupazión—. Ten cudiaíto.
Dehpuéh de terminá de dezille adioh a la Rozío, le hizo un hehto de dehpeía a la camarera, i le tiró pa la caza.

En er camino de güerta, cuando yebaba ya un ratiyo andando, ze fihó n’una paré totarmente empapelá con carteleh de toa claze: de conziertoh, d’una feria de zegunda mano, d’arguna repurziba corría’e toroh… pero abía uno n’ehpeziá que le yamó l’atenzión. Era un carté n’er que ze poía leé “8 de marzo. Huelga feminista” i no zé qué d’una manifehtazión. Azín que pa poé leello mehón, dehó de caminá i ze paró delante’er carté. De mientrah lo miraba, penzaba pa zí mihma: “¿zerá ehte un primer pazo que tengo que da?”.

Trah pazá unoh minutiyoh aí pará, retomó er camino a caza a la beh que zacaba er mobi der borzo. Cuando le metió er pin, abrió l’ahenda, nabegó una mihita por eya i purzó er botón de yamá.

—¿Rozío? —zu amiga abía dehcorgao— Mañana no bamoh a currá. Mañana, moh bamoh a luxá.

Autores: José María De Benito y Virginia Jiménez
Norma: PAO-UNIFICADO
La terraza

Sentá en la terraza d’un bâ, con una caña bazía i un platiyo xico d’arbeyanah a medio comê, dehcansaba la Paula bajo una zombriya empapaita pol la yubia dehpuéh d’un largo día de curro.

—¿En serio? —dijo por er mobî— Poh aquí yeba tor día yubiendo.

Serían casi lah nuebe i argo de la noxe, ora’n la que solía ehtâ ablando por er mobî con su marío.

—Poh er trabajo un infienno —contehtó—. El encargao tor rato dando güertah e intentando de sacannoh er máh mínimo defehto en lah yamáh a loh clienteh… —paró d’ablâ como si juera sío cortá por su intellocutô— Que ba, oi no’htaba d’encargá la Noe, se be que le tocaba a un tar Paco qu’eh un sieso manío que no a parao de gritâ.

La Paula curraba n’una compañía de telefonía como teleoperaora ende jazía poco máh d’una semana. Yebaba añoh encaenando curroh de telemarqueting, mu malamente pagaoh toh eyoh i que le duraban unah doh o treh zemanah como munxo, abiendo épocah en lah qu’ehtaba pará ehperando a que la yamaran. I por si juera poco, abía bezeh que se pasaba una zemana entera trabajando de barde con la ehcusa de qu’era un curzo de formazión pa qu’aprendiera a usá lah erramientah i de que cojiera sortura yamando a clienteh realeh: “¿Pero qué sortura nejesito yo si yebo máh de treh añoh dando güertah d’una empresa a otra haziendo lo mihmo? si eh que ya no tengo máh na qu’aprendê”, pensaba eya amargá.

—¿I a ti cómo t’a ío? —preguntó a su marío i jizo una pausa— ¿¡Un porrazo múrtiple!? —dijo con sorpresa i precupazión— Poh abráh tenío lío n’el ohpitâ.

Su marío Jose era enfermero. Anque siempre abía tenío trabajo, no dejaron d’ehtá ajogaoh con er tema de loh gahtoh. Incluso s’abían entrampao con er banco pidiendo un prehtamo pa poê pagâ lah letrah der coxe; “un percá”, como dezía eya cuando salía er tema i no tenía muxah ganah d’ehplicallo to.

Por mo d’ehtá mala raxa, jará ya zinco meseh que tubieron que dejâ er pizo d’arquilé n’er qu’abían bibío juntoh durante cuatro añoh. Er que peô lo pasó jue’r xiquiyo que tienen en común, er Calliyo, ya que tubieron que mùarze an ca la mae’e la Paula i er Joze se tubo que î a currâ temporarmente pa Inglaterra, aonde ganaba máh dinero de mientrah que la situazión no mejorase n’Andaluzía.

—Bale cariño, y’ablamoh mañana. —dijo eya, i de seguía sonrió tiennamente como si juera ehcuxao argo agradable a trabeh der teléfono— I yo a ti. Un beso.

Le dio ar botón de corgâ i jizo un jehto a la camarera.

—¡Mei! tráete otra cañita’e zerbeza por aquí. —La camarera asintió i se metió paentro’er bâ casi a l’ihtante.

Era una noxe tranquila, no abía máh nadie’n la terraza, ni siquiera loh parroquianoh de siempre ablando como si lo supieran to —por suerte pa eya—. Siguramente ehtarían metíoh dentro der bâ acobijándose de la yubia, ya qu’a bezeh se loh ehcuxaba mu flojiyo de gritâ a trabéh de la puerta: “perfehto pa’htá tranquila”, pensó.

Apenah s’abía puehto eya a mirâ er feihbu n’er mobî cuando la camarera bino, sin que se diera cuenta, pa ponelle la caña. Ar gorpeâ er bazo contra la meza, la Paula dio un repuyo i, sobresartá, lebantó la cabeza der mobî: “sólo eh la birra”, pensó de mientrah miraba’r baso elao; i por er rabiyo de l’ojo púo bê a lo lejoh una figura conozía, era su amiga la Rozío, que benía andando pa eya.

“Ehta seguro que biene p’acá”, pensó ar tiempo que dejaba er mobî en lo arto’e la mesa i cojía la zerbeza pa dalle un buxito.
A la Rozío se la beía rebentaíta, pero era normâ, una madre sortera con una niña de 18 añoh a su cudiao i con un trabajo de honná partía que la tenía ocupá ahta lah oxo’e la tarde. I enzima, teniendo que gorbê a la casa en lah doh orah d’en medio p’asín poê pasâ mah tiempo con su ija.

—¿Qué jazeh, comare? —dijo la Paula de mientrah se limpiaba la boca con una serbiyeta’e papê.

—Poh na, aquí que bengo d’apuntâ a la niña a claseh de xino —rehpondió la Rozío tratando de zerrâ er paraguah con una mano i d’agarrâ una siya aonde sentarse con la otra.

—Pero, la Carmen ya’htaba en claseh d’ingléh ¿No? —preguntó con ehtrañeza, a la beh que cojía la birra pa dalle de seguío un buxito.

—Sí, sí, pero aora ya sabeh tú qu’ai que tenê barioh idiomah —contehtó con firmeza pa dehpuéh añaí con jehto trihte—. Menúo pahtizâ.

—Ya béh…

Abía empezao a ehcampâ, queando ar ratiyo na mah qu’un lebe xihpeo. Casi ar momento, uno de loh parroquianoh salió a la puerta pa jumâ. Por er moo n’er que se mobía, era ebìente qu’abía bebío una mijiya de mah. Bien podría sê que se leh juera alargao la sobremesa sin darse cuenta o bien que l’abían alargao pa en dehpuéh bê’r furbo, no sería la primera beh. La cuehtión eh qu’ehtaba aí plantao en la puerta mirando pa toh laoh, paezía qu’ehtubiera bixeando i qu’er zigarriyo juera la ehcusa pa eyo. Siguramente ehtubiera barajando la posibilìá de dezille a loh colegah de sentarse’n la terraza: “por fabô que no sargan, qu’ehtamoh aquí to tranquilah”, penzó eya.

—Por zierto —dijo la Rozío rompiendo er silenzio— ¿Cómo le ba’r Joze n’Inglaterra?— preguntó interesá de mientrah le jazía un jehto a la camarera pa que le trajera una caña.

—Poh ayí ehtá, tirando, deseando de benirse i eso —jizo una pausa—. Pero ya sabeh, entre que no ai trabajo i qu’aquí eh imposible d’encontrâ un arquilê o comprarse una casa… —dijo bisiblemente cabreá.

Dehpuéh d’una mijiya sin ablá, i con la intenzión de cambiâ a un tema menoh incómodo, la Paula sortó de pronto:

—I ablando d’ingleseh, eh mehte bê la pexá’e guirih qu’ai por er zentro. Eh qu’er sábado pazao, que salimoh a dâ una güerta, no se poía ni andâ pol la caye Larioh de lo petá de jente qu’ehtaba.

—Güeno, pero eh que ya por toah parteh —dijo la Rozío cuando la camarera s’azercó i le puso la caña en la mesa—. Eh qu’en mi bloque, i ya beh tú er barrio aonde bibo yo, ai barioh pisoh turíhticoh d’esoh.

—No me… —comenzó a dezí la Paula sin poê terminâ la frase.

—¡Ai! caya —la interrumpió su amiga—. Ablando der turihmo ¿Poh no ba loh otroh díah er profesó der módulo de la niña i le dize qu’able bien?

La Rozío se cayó un momento, como si creara intigra, aprobexando pa dâ un buxe largo a la caña. Ar mihmo tiempo, er parroquiano de la puerta se terminó’r pitiyo, lo tiró ar zuelo —aun abiendo un zenizero en la mesa bazía d’al lao— i gorbió paentro’er bâ. Anque a la mijiya salió seguío de suh colegah pa sentarse en la primera mesa que piyaron.

Entonzeh terminó de dâ’r buxe, se quitó de la boca una mijitiya d’ehpuma que l’abía queao con loh deoh, i continuó:

—Poh eso, que dize que con ese azento que tiene, ¿que cómo b’a trabajâ n’er turihmo? I que primero aprenda ehpañô, que no se la entiende.

—Poh a mí tamién er niño me dize qu’ablâ asín eh mu burgâ —contehtó la Paula—. Pero güeno, yo le digo qu’ablo andalú, i ér se ríe.
De pronto, la Paula siente argo que la dihtrae por un momento de la comberzazión, i eh que de la mesa de loh parroquianoh s’ehcuxa un: “poh lo qu’oh dezía, eh qu’esa tía eh una guarra”, seguío de risah i jehtoh d’aprobazión der rehto’er grupo. Ehto la inritó e jizo que mirara p’ayá con disimulo i que pensara: “¿i ehtoh tíoh no tienen otra cosa de la qu’ablâ? qu’ehtán siempre con lo mihmo”.

Siguió una mijiya mah al liquindoi cuando de pronto la Rozío le dijo un poquiyo juerte:

—¡Niña! Qu’ehtáh empaná ¿Te quieh peí argo mah?

—Yo no quiero mah na —dijo mirando la ora n’er mobî—. Jueraparte, eh tardeziyo i tengo que tiralle pa la casa ya, que mañana trabajo i toabía tengo que dalle de zenâ ar niño.

Asín que la Paula metió tranquilamente er mobî n’er borso i cojió er baso pa beberse d’un buxe la zerbeza que queaba.

—Rozío —dijo rebuhcando er moneero n’er borso—, te dejo loh dineroh pa que pagueh mi parte cuando píah la cuenta.

Su amiga asintió i eya s’alebantó de la siya, no sin mirâ de reojo a loh parroquianoh qu’aora ehtaban ablando de loh peligroh de sê un ombre n’ehtoh tiempoh: que si denunziah farzah, que si ya no puen dezille cositah bonitah a lah muereh pol la caye, que si lah feminihtah odian a toloh ombreh… “qué fatiga i qué coraje a la beh me da ehta jente, bieo”, pensó la Paula de nuebo inritá, pa dehpuéh gorbê a zentrâ su antenzión en la Rozío con la intenzión de dehpeírse.

—Un bezo, guapa —le dijo de mientrah l’abrazaba—. Te mando un guasá en cuantito que yegue a la casa pa que sepah qu’e yegao bien.

—Sí, jarfabô, que me queo mah tranquila —contehtó la Rozío con zierta precupazión—. Ten cudiaíto.
Dehpuéh de terminâ de dezille adioh a la Rozío, le jizo un jehto de dehpeía a la camarera, i le tiró pa la casa.

En er camino de güerta, cuando yebaba ya un ratiyo andando, se fijó n’una paré totarmente empapelá con carteleh de toa clase: de conziertoh, d’una feria de segunda mano, d’arguna repursiba corría’e toroh… pero abía uno n’ehpeziâ que le yamó l’atenzión. Era un cartê n’er que se poía leê “8 de marzo. Huelga feminista” i no sé qué d’una manifehtazión. Asín que pa poê leello mejón, dejó de caminâ i se paró delante’er cartê. De mientrah lo miraba, pensaba pa sí mihma: “¿será ehte un primer paso que tengo que dâ?”.

Trah pasâ unoh minutiyoh aí pará, retomó er camino a casa a la beh que sacaba er mobî der borso. Cuando le metió er pin, abrió l’ajenda, nabegó una mijita por eya i pursó er botón de yamâ.

—¿Rozío? —su amiga abía dehcorgao— Mañana no bamoh a currâ. Mañana, moh bamoh a luxâ.